Reddi miras (mirasın reddi), bir mirasçının ölen kişinin (muris) bıraktığı mirası kabul etmeyip reddetmesi işlemidir. Türk hukukumuzda külli halefiyet ilkesi gereğince, ölüm gerçekleştiğinde miras tümüyle yani hem aktif hem de pasifleriyle birlikte mirasçıya geçer. Bu durumda mirasçı mirasın kendisine yararları yanında mirasın borçlarını da devralmış olur.
Mirasçı kendisi üzerine geçen bu tereke borçları sebebiyle zarara uğrayabilmektedir. İşte bu yüzden 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunumuzun 605 ve devamı maddelerinde; mirasın reddine ilişkin hükümler ele alınmıştır. Mirasın reddi, mirasçının miras borçlarından sorumlu olmamak için başvurduğu bir yol olup bu işlem, mirasçıya mirasın devredilmesi yerine devredilen borçlardan kaçınma imkanı verir.
Reddi Miras Nedir?
Reddi miras, Medeni Kanun’un 605. maddesine göre düzenlenmiştir. Bir kimse miras bıraktığında, mirasçılar otomatik olarak mirası kabul etmiş sayılırlar. Ancak mirasın reddi, mirasçıların mirası kabul etmek istememesi durumunda kullanabilecekleri bir haktır. Mirasın reddi, murisin malvarlığının hem alacakları hem de borçlarıyla birlikte reddedilmesi anlamına gelir. Pratikte sıklıkla görülen mesele tereke borçlarının aktiflerinden fazla olduğu durumlarda yapılan miras reddi olsa da; bir kişi manevi sebeplere dayanarak da mirası reddedebilmektedir. Mirasçının, mirasbırakan ile arasındaki ilişkinin kötü olması, eksik olması veya hiç olmaması gibi sebepler ile mirası kabul etmeyebilir.
- Ret hakkı
Madde 605-Yasal ve atanmış mirasçılar mirası reddedebilirler.
Ölümü tarihinde mirasbırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır.
Reddi Miras Nasıl Yapılır?
Mirası reddetmek isteyen mirasçıların süresi içerisinde, mirasbırakanın son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesine yapacakları sözlü veya yazılı başvuru ile mirası reddettiklerini açıkça belirterek mirası reddedebilmektedirler. Mirasçı tarafından yapılan red beyanı sulh hukuk hakimi tarafından bir tutanakla tespit edilir ve özel kütüğe kaydı yapılır. Mirasçının red beyanını açık bir şekilde, kayıtsız şartsız dile getirmesi gerekmektedir. Buna ek olarak söylemek gerekir ki mirası kısmen reddetmek mümkün değildir, mirasın tamamı reddedilebilir.
Reddi Miras Şartları
- Mirasın Reddedilme Süresi:
- Mirasçı, mirası reddetmek istiyorsa 3 ay içinde bu hakkını kullanmalıdır. Bu süre, mirasçıların mirasçı olduklarını öğrendikleri tarihten itibaren işlemeye başlar. Bu süre, yasal mirasçılar için mirasçı olduklarını daha sonra öğrendikleri ispat edilmedikçe mirasbırakanın ölümünü öğrendikleri; vasiyetname ile atanmış mirasçılar için mirasbırakanın tasarrufunun kendilerine resmen bildirildiği tarihten işlemeye başlar.
- Mirası Redde Yönelik Niyet:
- Mirası reddetmek isteyen kişi, bunu açık ve net bir şekilde ifade etmelidir. Mirası kısmen reddetmek mümkün değildir; mirasın tamamı reddedilir.
- Reddi Miras Sebepleri:
- Kişinin maddi anlamda büyük borçlarla karşı karşıya kalması durumunda borçlardan kaçınmak için mirası reddetmek isteyebilir.
- Mirasçı manevi sebeplere dayanarak da mirası reddedebilmektedir.
- Ayrıca, mirası kabul etmek istemeyen mirasçılar bu hakkı kullanabilirler.
- Küçükler ve Kısıtlılar Adına Reddi Miras:
- Küçükler veya kısıtlılar (vesayet altında olanlar) için reddi miras kararı, velisi veya vasisi tarafından verilebilir. Ancak, bu karar için sulh hukuk mahkemesinin izni gereklidir.
Reddi Miras Çeşitleri
Türk Medeni Kanunumuzun 605. Maddesinde reddi mirasın iki çeşidinden söz edilmiştir.
- Mirasın Gerçek Reddi: Mirasın gerçek reddi; mirasbırakanın ölümü ile birlikte mirasın intikal ettiği mirasçıların ilgili hükümde yazılı yasal süre içerisinde mirası reddetmesi durumudur.
- Mirasın Hükmen Reddi: Mirasın hükmen reddi; mirasbırakanın ölüm anındaki malvarlığı borçlarını karşılayacak miktarda değilse, mirasbırakanın ödemeden aciz olduğu kabul edilir. Kanun, bu aciz halinin açıkça belli veya resmen tespit edilmiş olmasını aramaktadır. Mirasbırakan hakkında aciz vesikasının alınmış olması, aciz halin resmen tespit edilmiş olmasına; mirasbırakanın, borçlarını karşılayacak miktarda malvarlığının olmamasının çevresi tarafından biliniyor olmasına ise aciz halinin açıkça belli olmasını ifade etmektedir.
Miras Reddetme Hakkı Kimlere Verilir?
Miras reddetme hakkı, miras bırakanın (muris) ölümünden sonra mirasçı olan kişilere verilir. Bu kişiler şunlardır:
- Yasal Mirasçılar:
- Yasal mirasçılar, Türk Medeni Kanunu’na göre belirlenen hısımlar ve mirasçılardır. Bunlar, ölen kişinin eşi, çocukları, torunları ve diğer kan hısımlarıdır. Bu kişilerin her biri mirası reddetme hakkına sahiptir.
- Atanmış Mirasçılar:
- Miras bırakan, vasiyetname veya miras sözleşmesiyle mirasını bir başkasına bırakabilir. Bu kişiler, atanmış mirasçılar olarak adlandırılır ve onlar da mirası reddetme hakkına sahiptir.
- Vasiyet Alacaklıları:
- Vasiyetname ile belirli bir mal vasiyet edilen kişiler de mirasın reddi talebinde bulunabilirler. Ancak, vasiyet alacaklısının yalnızca vasiyet edilen kısmı reddetme hakkı vardır.
- Mirasçı Sıfatını Kazanan Küçükler ve Kısıtlılar:
- Küçükler ve kısıtlılar adına miras reddetme hakkı, onların velisi veya vasisi tarafından kullanılabilir. Ancak bu tür işlemler için velilerin veya vasilerin sulh hukuk mahkemesinden izin alması gerekir.
Kural olarak, her yasal veya atanmış mirasçının mirası reddetme hakkı vardır. Fakat; mirasın reddi beyanında bulunabilmek için kanun fiil ehliyetine sahip olma şartını aramaktadır. Ret beyanının bizzat mirasçı tarafından yapılması zorunlu bir husus değildir. Ret beyanının, özel yetkiye sahip bir temsilci tarafından yapılması da mümkündür
- Tam ehliyetsiz mirasçının mirasın reddi beyanı, yasal temsilcisi tarafından,
- Sınırlı ehliyetsiz mirasçının mirasın reddi beyanı, yasal temsilcisi veya yasal temsilcisinin onayı ile sınırlı ehliyeti olan kişi tarafından,
- Yasal danışman atanmış sınırlı ehliyetli mirasçının mirasın reddi beyanı, tam ehliyetli kişilerdeki gibi
- Vesayet altındaki mirasçının mirasın reddi beyanı, vasisi ile birlikte vesayet makamının da onayı ile birlikte, yapılmaktadır.
Not: Mal ortaklığı rejiminde eşlerden biri, diğerinin rızası olmadan tereke borcu batık ise bunu kabul edemez aynı şekilde ortaklık mallarına girecek bir eşyayı reddedemez.
Reddi Miras Nerede Yapılır?
- Sulh Hukuk Mahkemesi: Reddi miras, miras bırakan kişinin son yerleşim yerinde bulunan Sulh Hukuk Mahkemesi‘ne yapılır.
- Resmi Beyan: Reddi miras, sözlü olarak beyan edilebileceği gibi yazılı bir dilekçe ile de yapılabilir.
Reddi Mirasın İptali Nedir ve Nasıl Olur?
Reddi mirasın iptali, mirasçının mirası reddettikten sonra bu işlemin hukuka aykırı veya geçersiz olduğunu ileri sürüp, reddin iptalini istemesidir. Reddi mirasın iptali şu durumlarda gündeme gelebilir:
- İrade Sakatlığı (Yanılma, Hile, Korkutma):
- Miras reddi işlemi, mirasçının yanılma, hile, veya korkutma sonucu yapıldıysa, bu işlem iptal edilebilir. Örneğin, mirasçı, gerçek miras durumunu bilmeden borçlu olduğunu sanarak mirası reddetmiş olabilir. Bu durumda, mirasçı reddin iptali davası açabilir.
- Türk Borçlar Kanunu’ndaki genel hükümler çerçevesinde bu tür irade sakatlığı halleri nedeniyle iptal talep edilebilir.
- Mal Kaçırma Amacıyla Reddi Miras:
- Mirasçı, borçlularından mal kaçırmak amacıyla mirası reddetmişse, bu durumda mirasın reddi iptali için dava açılabilir. Özellikle mirasçının borçlarından kurtulmak için mirası reddettiği tespit edilirse, bu durum kötü niyet olarak değerlendirilir ve iptal talep edilebilir.
- İptal Davası Açma Süresi: Reddi mirasın iptali için dava açma süresi, 6 ay içinde olmalıdır. Bu süre, yanılma veya hile durumunun öğrenildiği tarihten itibaren başlar.
Reddi mirasın iptali davası, Asliye Hukuk Mahkemesi‘nde açılır ve gerekli deliller sunulmalıdır.
Reddi Miras Sonuçları
- Borçlardan Sorumluluk: Mirasın reddedilmesi halinde, mirasçı mirasın borçlarından sorumlu olmaz. Borçlardan kaçınmak için yaygın bir yöntemdir.
- Mirasın Devri: Mirası reddeden kişi, mirastan çıkarılmış sayılır. Böylece, diğer mirasçılara devredilir. Eğer tüm mirasçılar mirası reddederse, miras devlet tarafından sahiplenilir.
Reddi Miras Dilekçesi Örneği
REDDİ MİRAS DİLEKÇESİ
T.C. YALOVA SULH HUKUK MAHKEMESİNE
Dosya No: (varsa dosya numarası yazılır)
DAVACI:
Adı Soyadı: [Adınız Soyadınız]
T.C. Kimlik No: [T.C. Kimlik Numaranız]
Adres: [Adresiniz]
DAVA KONUSU: Reddi miras talebimiz hakkındadır.
AÇIKLAMALAR:
- [Vefat eden kişinin adı] isimli şahıs, [ölüm tarihi] tarihinde vefat etmiş olup mirasçıları arasında yer almaktayım.
- Miras bırakanın borçlarının, tereke mallarına göre oldukça fazla olduğunu öğrenmiş bulunuyorum.
- Türk Medeni Kanunu’nun 605. maddesi uyarınca, süresi içinde mirası reddetmek istiyorum.
- Yasal süresi içinde mirasın tarafımca reddedilmesine karar verilmesini talep ederim.
HUKUKİ NEDENLER: Türk Medeni Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve ilgili diğer mevzuat.
SONUÇ VE TALEP: Yukarıda açıklanan nedenlerle, [Vefat eden kişinin adı]’nın mirasından yasal süre içerisinde feragat ettiğimi beyan eder, bu hususta gereğinin yapılmasını saygılarımla arz ve talep ederim.
Tarih: [Dilekçenin yazıldığı tarih]
İsim Soyisim: [Adınız Soyadınız]
İmza: [İmzanız]
Reddi Miras Dilekçesi Örneğini PDF formatında linkten indirebilirsiniz.